คุณจะรู้สึกดี เมื่อมี “ผม”

แต่ผม คืออะไร มีองค์ประกอบอย่างไร มาทำความเข้าใจ “ผม” ให้กระจ่างแจกกันดีกว่าค่ะ

ส่วนประกอบของ ผม

รากผม

มีหน้าที่ดูแลการเจริญเติบโตของเส้นผม ตำแหน่งของรากผมอยู่ในชั้นหนังแท้ซึ่งได้รับสารอาหารจากโครงข่ายที่หนาแน่นของเส้นเลือดในส่วน dermal papilla แล้วผลิตสารเพื่อสร้างเส้นผมใหม่อย่างถาวรจากเซลล์ผิวหนังชนิดพิเศษของ hair matrix รากผมรายล้อมไปด้วยแนวรากทั้งภายในและภายนอก ในบริเวณที่อยู่ถัดขึ้นไปจากผิวหนัง กล้ามเนื้อเส้นผมจะเอนลาดลงสู่ส่วนที่เป็นรูขุมขนซึ่งเป็นทางเปิดของต่อมไขมัน ไขมันนี้คือส่วนปกป้องเสริมบริเวณผิวของเส้นผม

เซลล์เม็ดสีหรือที่มีชื่อว่าเมลาโนไซต์ (melanocytes) ซึ่งอยู่ในรากผมทำหน้าที่ผลิตสีแดงอมเหลืองหรือสีน้ำตาลดำ (eumelanin) ในปริมาณตามลักษณะการถ่ายทอดทางพันธุกรรม สีเหล่านี้จะเป็นตัวแสดงสีผม เมื่ออายุมากขึ้นการผลิตสีจะน้อยลง ทำให้ผมกลายเป็นสีขาว

ลักษณะตามธรรมชาติของเส้นผมจะถูกกำหนดด้วยพันธุกรรม ยิ่งภาพตัดขวางของเส้นผมกลมเท่าใด เส้นผมจะยิ่งเรียบตรงมากขึ้นเท่านั้น ในทางกลับกันยิ่งภาพตัดขวางมีลักษณะเป็นกระเปาะมากเท่าใด ผมก็จะยิ่งหยิกมากขึ้นเท่านั้น

การเจริญเติบโตของเส้นผมขึ้นอยู่กับวงจรตามปกติ ในระหว่างสองถึงหกสัปดาห์ ช่วงที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่องหรือที่รู้จักกันในชื่อช่วง anagen ถือเป็นช่วงเวลาที่ยาวที่สุดในวงจร หลังจากนี้จะเป็นช่วงเปลี่ยนแปลงซึ่งมีชื่อว่า catagen ที่รากผมจะหายไป หยุดการเจริญเติบโตและผมจะร่วงในที่สุด ช่วงเวลาพักตัวต่อมาหรือช่วง telogen จะใช้เวลาประมาณสามถึงสี่เดือน ในตอนปลายของช่วงนี้รากผมใหม่จะเกิดขึ้นจากเซลล์ต้นกำเนิด แล้วผมเส้นนี้ก็จะเริ่มวงจรใหม่ก่อนจะเข้าสู่ช่วง telogen อีกครั้ง

หนังศีรษะ

โครงสร้างหนังศีรษะ

โครงสร้างและการทำงานของหนังศีรษะไม่ต่างจากผิวปกติ

ความคงตัวของหนังศีรษะ

หนังศีรษะไม่ต่างจากผิวส่วนอื่นๆ ในแง่ของความคงตัวและการทำงาน

• หนังศีรษะมีค่า pH เป็นกรดอ่อนๆ เช่นเดียวกับผิวส่วนอื่นของร่างกาย สภาพความเป็นกรดอ่อนๆ ที่ค่า pH 5.5 นี้ จะช่วยคงสภาพของเกราะคุ้มกันผิวตามธรรมชาติไว้ เพื่อป้องกันจุลินทรีย์ที่เป็นอันตราย และช่วยป้องกันสิ่งแปลกปลอม หรือสารมลภาวะต่างๆ ไม่ให้มาสัมผัสกับผิวของหนังศีรษะได้โดยตรงจึงลดการระคายเคืองลงได้ อีกทั้งยังช่วยรักษาความชุ่มชื่นของผิวเอาไว้ ทำให้หนังศีรษะมีสุขภาพดีอยู่เสมอ
• เคราตินในเส้นผมจะมีเสถียรภาพด้านโครงสร้างสูงสุดที่ค่า pH 5.5 ในภาวะ pH นี้จะลดความเสี่ยงในเรื่องโครงสร้างผมเสีย ผมแห้ง และผมแตกปลาย
• แชมพูที่ใช้ควรมีค่า pH ที่ 5.5

ทางออกเพื่อผมสุขภาพดี ต้องทำอย่างไร

การเลือกแชมพูที่ถูกต้องสำหรับผมแต่ละประเภทเป็นสิ่งสำคัญต่อการรักษาสุขภาพและความเงางามของเส้นผม หน้าที่พื้นฐานของแชมพูคือขจัดสิ่งสกปรก ไขมัน เหงื่อ และสะเก็ดของหนังศีรษะที่หลุดลอกออกมา เมื่อพิจารณาในทางจิตวิทยาแล้ว แชมพูยังมีส่วนในการควบคุมปัญหาด้านรังแคหรือหนังศีรษะแห้งที่อาจจะเกิดขึ้นด้วย

จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อคุณสระผม

ประเภทของเส้นผม

ผมที่มีปัญหาบอบบางแพ้ง่าย และผมที่เสีย

ปัจจัยทั้งภายในและภายนอกอาจทำร้ายโครงสร้างของเส้นผมอย่างรุนแรง ส่งผลให้ปริมาตรผมลดลง ขาดความเงางาม หยาบกระด้างมากขึ้น ทั้งยังมีโอกาสแตกปลายและขาดกลางเส้น ส่วนใหญ่โครงสร้างของเส้นผมที่เสียจะนำไปสู่ปัญหาผมขาดน้ำด้วย จากการศึกษามากมายพบว่าผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมที่เหมาะสมจะสามารถแก้ปัญหาต่างๆ ข้างต้นได้ แต่ปัจจัยภายนอกที่ทำร้ายเส้นผม เช่น การใช้ลมร้อนไดร์ผม หรือม้วนผมด้วยโรลม้วนผมไฟฟ้าก็ควรต้องหลีกเลี่ยง นอกจากนี้แชมพูสำหรับผมแห้งยังสามารถช่วยให้เส้นผมเรียบตรงและฟื้นฟูหนังศรีษะส่วนที่เสียหายได้ ดังนั้น สาเหตุที่ทำร้ายเส้นผมจึงสามารถป้องกันได้ แต่เมื่อผมแตกปลายแล้วหนทางเดียวที่จะช่วยได้คือการตัด และหลังจากตัดผมมาใหม่ๆ ควรใช้แชมพูอ่อนๆ เพื่อป้องกันความเสียหายในอนาคต

ผมมัน

การที่หนังศีรษะผลิตไขมันออกมามากซึ่งอาจเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรม ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน การรักษาด้วยยาและความเครียด ก่อให้เกิดฟิล์มไขมันเคลือบบนผิวเส้นผม ทำให้ผมเหนียวและหนัก เวลาทำผมแล้วจึงดูเรียบ ไม่มีปริมาตร ผมมันมีแนวโน้มที่จะเกิดปัญหารังแคสูง แชมพู ที่ไม่มีส่วนผสมของครีมนวดผมเข้มข้น และการหลีกเลี่ยงทรงผมที่หวีเรียบติดหนังศีรษะ รวมถึงการงดสวมหมวกปีกกว้าง หรือหมวกแก๊ปเป็นวิธีการป้องกันปัญหาที่ได้ผล แต่น่าเสียดายที่ไม่มีวิธีภายนอกใดๆ สามารถควบคุมการผลิตไขมันได้ และควรหลีกเลี่ยงแชมพที่มีส่วนผสมของสารสบู่ และด่าง ที่ขจัดไขมันเพื่อไม่ให้หนังศีรษะระคายเคืองมากขึ้น

ผมแห้ง

เมื่อหนังศีรษะแห้ง ขาดความชุ่มชื่้น ผมจะพลอยเสียตามไปด้วย การสระผมบ่อยๆ แชมพูแรงๆ ที่ทำให้สูญเสียน้ำ การจัดแต่งทรงผม การกัดสีผม การดัด การไดร์ผมด้วยลมร้อนจัดบ่อยๆ แสงแดด และอากาศที่แห้ง ล้วนเป็นตัวการทำให้ผมขาดความชุ่มชื่้นได้ เนื่องจากโครงสร้างผิวที่เป็นรูพรุนทำให้ผมที่แห้งเสียเปราะบางยิ่งขึ้น สัญญาณบ่งชี้ผมแห้งเสียคือขาดความเงางาม โครงสร้างผมที่แห้งจะ มีไฟฟ้าสถิตเพิ่มขึ้น หวีจัดทรงยาก และเส้นผมหยาบกระด้าง หากใช้แชมพู และหลีกเลี่ยงสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้นจะสามารถแก้ปัญหาผมแห้งเสียได้